Telefon

Siedzę i biedzę się nad analizą rynku kinowego w Polsce. Raz na jakiś czas nachodzi mnie fala nudności - wynikających z miałkości wykonywanej pracy i konsekwentnie zalewających mnie uderzeń nawracającego bólu, który tym razem umiejscowił się w łopatkach. I w klatce piersiowej. Już nie wiem, jak siedzieć. Od rana przez dwie godziny klęczałam przed komputerem.

Kiedy już sama nie wiem, za co się zabrać, żeby jakoś popchnąć robotę, która nie ubywa, a się piętrzy, słyszę brzęczenie telefonu. Prowizorycznie nie patrzę, pewna, że to albo Mama z awanturą, że jeszcze nie przedłużyłam prenumeraty cyfrowej Gazety Wyborczej, albo ciocia z Urysnowa z kolejnym zleceniem na książki, albo kolejna piarówka z dodatkową robotą dla mnie. Po trzecim dzwonku patrzę. J. J. dzwoni. Zastygłam. Nie oddycham.

Odbieram. Zapomniałam zapanować nad głosem. Posypać go brokatem radości i bezbolesnego tonu. odbieram taka, jaka dziś jestem: bez splotu słonecznego, pozbawiona kośćca. Bezbronna.

- To ja.
- Dzień dobry, J. Dobrze Cię słyszeć.
- Jak się czujesz?
Tlenu. Tlenu. Trochę za głośno, nadludzkim wysiłkiem wciągam powietrze.
- Bez względu na to, co Ci odpowiem, okłamię Cię. Nie mam dostępu do dobrego słownika dziś.
- Jeśli czujesz się tak, jak brzmisz, to chyba nie jest dobrze.
- Taki los.

Chrząka.
- Chciałem ci podziękować za książkę. Jest genialna. Boże, co ona ze mną zrobiła. Jak ty wiesz, co mi podsunąć. Przenicowała mnie, wciągnąłem ją w jedną noc. Świetna, bardzo, bardzo ci dziękuję.
- Wiedziałam, że się na niej poznasz. Coś mi tak mówiło, że odczytasz ją na jeszcze innej płaszczyźnie niż ja. Cieszę się, że sprawiłam ci tą książką przyjemność.
- Że też kobiety czytają takie książki.
- Płeć nie ma tu nic do tego. To książka o bezsensie istnienia.
- No tak, musiałaś mnie rozsmarować.
- Jak się czuje Twoja córka? Zdrowa?
- Pół na pół. Jakoś daje radę.
- To pozdrów ją ode mnie.
- Będę już uciekał. Jeszcze raz dziękuję.
- I ja Ci dziękuję. Za... za telefon.

I tak siedzę jeszcze. Mam wrażenie, że ktoś od góry polał mnie gorącym złotem. Cóż za splendor. Kiedy zastyga, zamienia mnie w milczący, nieruchomy posąg. Który lśni.

Z grobu powstawanie

Kiedy choroba się zbroi, życie zmienia mi się o 180 stopni. Jak przy małym dziecku. Przynajmniej tak to sobie wyobrażam. Że tak jest. Bo niby skąd mam wiedzieć.

A zaczęło się jakieś dwa tygodnie temu. Tylko że oczywiście nie wiązałam tego z chorobą, raczej z neurozą, tendencją do wiecznego narzekania na życie, do nieustannego utyskiwania na świat, ludzi i egzystencjalny dyskomfort. Że to kwestia mojej zapleśniałeś osobowości, że muszę ciągle jęczeć, gdakać, narzekać, krzywić się, kręcić nosem i złorzeczyć losowi. Bo ja taka niewdzięczna, krnąbrna przecież, że biorę los, jaki jest, zamiast się z nim brać za bary. Że to moja wina, bo nie sięgam po dostępną mi pomoc, a przecież świat wychodzi mi naprzeciw.

Nieprawda.

Wzięłam, ile było można. A nawet więcej, bo przecież rzut sprzed dwóch lat przeżyłam. Skorzystałam z pomocy Agi i Marcina, Afgańskiej Siostry, ustaleń medycyny molekularnej, nauk genetycznych i nowoczesnej wiedzy o psychologii człowieka. Oczywiście działam też w niższych rejestrach, jak obszar leków NLPZ.

Wszystkie próby oddalenia
tak zwanego kielicha goryczy –
przez refleksję
opętańczą akcję na rzecz bezdomnych kotów
głęboki oddech
religię –
zawiodły

I teraz jest czas na to, żeby to przyznać. W takiej sytuacji zostaję zupełnie sama, naga w zimnym świetle Bólu. I tym Bólem otoczona tak, że nikt ani nic nie ma do mnie dostępu. To znaczy inaczej: dostęp ma, jeśli nie ma litości. To ja nie mam dostępu do innych. Ta powłoka przepuszcza tylko w jedną stronę.

Na przykład wczoraj. Nie poszłam na performance Kuby. Nie tylko dlatego, że rwało mnie jak cholera. Nie tylko. Miały ze mną iść Afgańska Siostra i Toot. Już w przeddzień Afgańska czuła, że będzie miała migrenę. Któż jak ja lepiej zrozumie, że ból uniemożliwia funkcjonowanie? Więc rozumiem. Toot za to ze swoim chłopakiem umówiła się do kina. To też rozumiem. Sama ją uczyłam, że ma żyć tu i teraz, a nie dzielić sobie czas jak tort urodzinowy. No i znowu okazało się, że w takiej sytuacji muszę iść sama. Kiedy pomyślałam o tym, jak sama, jak zwykle dzielnie, będę wlokła za sobą nogę po ulicy Racjonalizacji, bez nikogo obok mnie, kto po prostu byłby albo zwyczajnie wziął mnie pod rękę, uznałam, że nie ma co. Podczas performance'u trzeba siedzieć na kocach. To dopiero będzie kino, jak ludzie zobaczą, jak się schylam albo kucam w takiej wersji. Nie mówiąc już o tym, jak po ścianie wstaję, krzywiąc się z bólu. Ponieważ sama przed sobą wykreowałam z detalami wizję, jak to moje wstawanie z koca przyćmiewa muzyczny performance mojego Brata, zrezygnowałam.
Poszłam za to do kina na "Plac zabaw", bo pod Kino Kultura autobus blisko dojeżdża i nie muszę się przesiadać. Cóż to za drastyczny, świetnie skomponowany i wyreżyserowany film. Wyśmienity. Pozostawia widza w głębokim szoku na długo po zakończeniu wyświetlania napisów końcowych. Odgłosu miażdżenia dziecięcej czaszki płytą chodnikową nie zapomnę chyba do końca życia. I tego obrazu dziecka kopanego w brzuch, które nad ziemią frunie jak szmaciana lalka, też nie da się odzobaczyć. Wyszłam na mroźne Krakowskie Przedmieście i film pracował we mnie mocno, choć nie nieprzyjemnie.

A zatem w ten osobliwy sposób zrobiłam sobie prezent na imieniny, które przeważnie obchodzą inni, bo ja zapominam. Kilka osób zadzwoniło, ale bardziej mnie cieszy to, że je w ogóle słyszę niż że dzwonią z okazji imienin. Co to w ogóle za okazja. Imię, jak imię. Jeśli by iść tym tropem, musiałabym obchodzić również imieniny Eugenii i Eustachego. Ten drugi leży u moich stóp, głośno posapując. Wyczuwa mróz. Eugenia okutana w szalik buja nogą na skraju łóżka. Czeka na noc. Wtedy się do mnie przytuli.
Rozgrzałam się, zrobiłam sobie herbaty ze śliwką, udając, że nie kojarzy mi się z nadchodzącymi świętami. Odebrałam telefon nawet od cioci matematyczki, która zawsze pamięta o moich urodzinach i imieninach właśnie. Nawet Tata Miłosz pamięta, choć przecież nie musi, a na operację drugiego oka czeka i ma milion ważniejszych rzeczy na głowie.
Umościłam się w fotelu, poczytując Bukowskiego od Łukasza. Przyjemna to rozrywka, rytmiczna. I inteligentna. Zapomniałam już, jak to dobrze z Bukowskim obcować.
Ale choroba daje o sobie znać głównie wieczorami. W najciekawszych momentach ciążyła mi głowa, żeby ostatecznie boleśnie opaść na bok. Pomyślałam: a, przekimam się kwadrans. Obudziłam się po dwóch godzinach, z zesztywniałym karkiem, nieprawdopodobnym bólem biodra i straszliwym jękiem, który wydobył się ze mnie przez sen, aż mnie obudził. I co? Zerkam na telefon, która godzina. Bo przecież czekam na "Tygodnik Kulturalny". W sam raz się obudziłam. Dwa smsy. Jeden od Ewy, która trochę przycichła, co mnie ostatnio zaniepokoiło, bo tylko oznacza zmasowany atak. Też imieninowe życzenia. A drugi - niespodzianka. Mama napisała. Wysłała mi sms o takiej treści:

"Wszystkiego najlepszego z okazji imienin. P.S. Przelałam na Twoje konto pieniądze na przedłużenie przenumeraty Gazety Wyborczej. Chciałabym korzystać z wydania internetowego na dotychczasowych zasadach. Wznowienie następuje po 14 dniach od uiszczenia opłaty, chyba że ktoś poprosi o skrócenie tego terminu".

Przetarłam oczy ze zdumienia. Jestem pewna, że gdyby minister Gliński usłyszał moje oceniające jego poczynania myśli, wystosowałby do mnie mniej lodowaty komunikat. A to Mama. Mama. Mamusia.

Odpowiedziałam:
"Mamo, bardzo dziękuję za życzenia i pamięć. Oczywiście przedłużę prenumeratę".
Będę grzeczną Kasią, zrobię, co każesz, tak jak lubisz.
Mama odpisuje:
"Proszę bardzo" - odnosząc się do moich podziękowań za życzenia.

I już. Cisza.
Oddycham. Przypominam sobie słowa Bogny. Jej oczy, jej spojrzenie. "Pani Mamie należy się szacunek. Jeśli się pani złości, proszę się złościć na jej zachowanie, nie na nią".
Ponieważ nagle zrobiło mi się zimno, otuliłam się kocem, a potem objęłam ramionami. Nic. Jeszcze zimniej. Próbuję się ruszyć. I nie mogę. Bo Ból zajął już szyję, ręce, biodro, serce.
Proszę, Eugenio, pozwól mi wstać, tak bardzo chcę zobaczyć "Tygodnik Kulturalny". Eustachy, pomożesz mi? Dostaniesz ode mnie ciasteczko w postaci jednego z moich najjaśniejszych snów. Przyjmę w zamian jeden ciemny. Tylko mi pomóż.
Z jękiem, jakby mnie obdzierali ze skóry, zeszłam z fotela. Droga, którą pokonuję w trzy sekundy, zajęła mi osiem minut. Po ścianie, jęcząc i nieudolnie ocierając cieknące jak z kranu łzy.
Dlaczego mi to robisz, Mamo? Dlaczego takim tonem do mnie piszesz? Radzieccy urzędnicy tak nie mówili. Było w ich głosie mniej złośliwości i sarkazmu. I bezlitości. Mniej. 

Bardzo źle śpię. Sny są bardziej wyraziste niż rzeczywistość. Złożone z krótkich, filmowych scenek, w których chodzę po rozżarzonych węglach, uciekam przez las, wlokąc za sobą nogę albo szukając jagód, bo Babcia kazała. Czasem śni mi się ten sam mężczyzna w jesionce, który próbuje zdążyć na mój pogrzeb. Wiem, że to Tata.
Dzisiaj po południu położyłam się, bo Ból dodatkowo wysusza mi oczy. Nie wiem, dlaczego. Śniła mi się łąka, na której zbierałam kwiaty na wianek dla córki J. Skakała w kolorowej sukience w kratkę i śpiewała, przeciągając: "ramion bramą wybieeegnij w świaaat". Wiłam ten wianek z ruty i rumianków, śpiewałam razem z nią, a kiedy wianek skończyłam, założyłam jej na głowę. Położyła mi rączki na ramionach, jak Kostek, który już tak dzielnie wstaje i powiedziała: "nie wracaj do grobu. Lubię się z tobą bawić. Wolę z tobą."
I wtedy się budzę, a poduszka jest mokra od łez.

Do południa poszłam do parku, bo było trochę słońca. Zawsze taka witamina D lepsza niż to, co nam wciskają w tabletkach. Ilu tam było rodziców, dzieci, spacerujących z psami. Wzruszyli mnie staruszkowie, karmiący wiewiórki. Jedna do mnie podbiegła, ale nie miałam dla niej orzeszka. Stanęła słupka i przyglądała mi się. Kucnęłam, żeby jej nie straszyć. Wyciągnęłam do niej pustą rękę. Podeszła do mnie, jedną łapką o rękę mi się oparła i tylko na mnie patrzyła. Czułam, jakie ma ostre i zimne pazurki. Wiatr przeczesywał jej rude futerko. A ona tylko na mnie patrzyła, nie licząc na orzeszek. Może to Tata ją do mnie wysłał?
Patrzyłam, jak rodzice z dziećmi karmią kaczki. Ależ o ten chleb była awantura. Dziobały się, darły się na siebie, z całego zamieszania próbowały również skorzystać mewy. A na końcu kruki. I jedna dziarska babcia zaczęła te kruki odganiać, wrzeszcząc do nich: sio, brzydale!

Poszłam tam, gdzie usiadły niechciane kruki. No oczywiście dlatego, że niechciane. I przyjrzałam im się. Siedzą razem, ale tak naprawdę oddzielnie. Każdy jakiś odrębny, osobny. Dumne jak pawie, tylko mądrzejsze niż one. Biedne kruki. Wszyscy ich nie znoszą. Nikt ich nie chce. Wszyscy się ich boją. Ja też się boję - kiedy idę na przystanek, od rana człapią po trawniku i poszukują jedzenia. Jeden taki był, co miał dziób zakrzywiony jak palec Eugenii. Inne mają takie ostre te dzioby, takie twarde i silne, że są w stanie rozłupać orzech.
Biedne, niechciane kruki. A to takie inteligentne stworzenia. Tylko nieładnie upierzone, nie pasują do atlasu pokazowych gatunków. Tylko że one akurat są niezawodne, bo są zawsze i wszędzie. Są pewne jak śmierć i podatki. Tak jak na co dzień odrzucamy istnienie kruków, tak próbujemy się też pozbyć wizji śmierci i konieczności odchodzenia. A sio - powiemy i myślimy, że jesteśmy przez to zdrowsi, piękniejsi, że śmierć się oddala. A ona bliska.

Zbyt bliska, by trzeba cię szukać.
Zbyt czuła, by tobie się skarżyć.

Jestem zmęczona. Tak bardzo zmęczona. Nie mam już siły dalej się tłuc, czekać, walczyć, zabiegać. To wszystko nie ma sensu. I jeszcze te święta. Te błyskotki. Promocje na prezenty. Hasła o bliskości. Wzruszające kampanie o rodzinie i czułościach. O wspólnie spędzanym czasie. Radości. Spełnieniu. Wspólnym siadaniu do stołu. Wspólnych przygotowaniach. Przyjaciołach. Celebracji chwili.
Szlag by to.

I tak o

Nigdy nie studiowałam medycyny, ale kiedyś próbowałam rozpisać sobie cały łańcuch prowadzący do zapalenia. Potknęłam się o wspomniane krasnale. A potem już było tylko gorzej.

Niepokalaność przebiśniegów jest faktem

Upalnie jak na jesień.
Wczoraj przynajmniej tak było.
Dziś przejmujący wiatr. Zrzuca z głowy kaptur i szarpie brzeg szalika.
Słońce. Słońce świeci.
Hassan przez Messenger wysyła mi naklejki, mówi do mnie "Fatima" i okrasza to wszystko czułym "Habibati". Odsyłam mu uśmiechnięte emotikony i zdjęcia polskiej jesieni.

Kiedy szłam na przystanek, na błękitnym bezchmurnym niebie widać było blednący sierp księżyca.

Rano pan Janek z mojego balkonu koniecznie musiał obejrzeć odrywającą się łatę beżowej farby pod balkonem na szóstym piętrze.

Sprułam szalik dla Iwony, bo wydał mi się nierówny i nieelegancki.

Komin z melanżowo błękitnej włóczki wciąż robię.
Zastanawiam się tylko, czy to bardziej całun, czy koszula z rosyjskiej bajki o dwunastu braciach.

Na śniadanie zjadłam pomarańczę.

Przy lustrze zauważyłam, że nad prawą skronią pojawił się drugi siwy włos.

Kiedy mnie już nie będzie

- Pani Bogno, ale jak to: przecież to nie wypada żyć tylko dla siebie, a ja nie chcę żyć tylko dlatego, że komuś moje poczucie humoru się podoba. Albo tylko dlatego, że podpowiadam, jakie książki ma kupić. Nie mam już siły szukać w sobie światła, nie mogę, skończyłam się, coś we mnie umarło. Ile można? Dla kogo mam to robić? Dla kogo ćwiczyć? Dla kogo się trudzić? Po co? Przecież świat i tak nie przestanie istnieć, jak mnie nie będzie, a inny podatnik skorzysta z leczenia biologicznego, Kostek będzie i tak mądry i śliczny, J będzie szczęśliwy, Toot wreszcie będzie szczęśliwa, Iwonce nie zabraknie pacjentów, moja Mama będzie zdrowsza, Kropką też się będzie miał kto zająć, a moje miejsce w redakcji zajmie stażystka. To po co to ma dłużej trwać?

- Pani Kasiu, nawet jak Pani umrze, to oni wszyscy nie przestaną pani kochać.

Pożegnanie widoku

Czułam to. Czułam od początku tygodnia. Że się coś wydarzy.
Może zawał? Może nerki mi nie wytrzymają. A może tak po prostu i trywialnie - zabije mnie samochód. Albo coś na mnie spadnie. Kawałek remontowanej przy Metrze Politechnika kamienicy. Albo samobójca. Prosto z okna.

Nie. Nic z tego.

Niestety.

Iwonka mówi, że układ nerwowy może być podrażniony nie tylko informacją. Ale również dźwiękiem czyjegoś głosu. I wówczas takie podrażnienie objawia się dreszczami. Albo uderzeniami gorąca. Nudnościami. Zawrotami głowy. Światłowstrętem. Zespołami psychotycznymi. Zaburzeniami czucia. Zaburzeniami orientacji.

Mam to wszystko od godziny.

Zatarło się we mnie wspomnienie słonecznej Magdalenki, zapachu grzybni i niepojętej zieloności lasu. Wciąż niezimowego. Tysię, wyższą już ode mnie, widzę jak przez mgłę. Stasia: "och, ciociu! Lego!" też już słyszę jak przez ścianę. A widziałam się z nimi raptem przed południem. Dzisiaj. W niedzielę. Taką łaskawą. Bo nie padało. A droga na Sękocin pusta. Zupełnie pusta.

Teraz wyraźne jest we mnie tylko wrażenie poparzenia.

Może dlatego, że przeczuwałam, poszłam przed rozmową z J. do zdjęcia ukazującego mężczyznę z Kazachstanu ze skutkami choroby popromiennej. Popatrzeć na jego sczerniałe ręce, od których odpada ciało. Może chciałam się przygotować na falę uderzeniową. Może moja podświadomość powiedziała mi, że nadejdzie. Pozbawi mnie powłoki.

Nie czuję rąk. Drżą mi mięśnie. Możliwe, że tak się czuli również ci, których firmy zbankrutowały. Dorobek całego życia. Pasywa i aktywa. Akcje, obligacje, oszczędności. Zapasy energii, nadwyżki wiary. Skrzętnie skrywane resztki czułości, przechowywane na czarną godzinę. Strzępy zaufania. Pieczołowicie przygotowywane długofalowe inwestycje, obwarowane z każdej strony, prowadzone w konsultacji z najlepszymi specjalistami od prawa handlowego, z prześledzeniem punkt po punkcie ustawy o darowiznach i meandrów prawa spadkowego.
Może oni na początku też nie czują nic. Ci bankruci.

No bo niby czego się spodziewałam? Że co? Że przyjdzie i pobędzie ze mną? Że zostanie na dłużej? A może że odpadnie dylemat: kawa czy herbata?
Jakie to zastanawiające, że jedno zdanie może całe życie zatrzymać. O, albo lepiej. Szarpnąć, jakby ktoś huśtawkę złapał w locie.
"Mam pół godziny, to zabiorę cię na szybką kawę. A potem jadę do mojej dziewczyny, bo jest chora."

Zapina plecak. "Mojej". Zapamiętałam dźwięk tego zamka. "Mojej". Stukot moich obcasów na kamiennej posadzce. "Mojej". A w kawiarni mnóstwo dzieci z balonami z helem. "Mojej". Jedna dziewczynka miała jednorożca, druga Kubusia Puchatka. "Mojej". Kawa była gorąca. Bez mleka. Bez cukru.
 
Kelnerka zapytała, czy długo będziemy zajmować stolik. "Nie, nie, zaraz idziemy" - powiedział J.

Przed budynkiem zapytał, czy mnie podwieźć. Odpowiedziałam, że poradzę sobie sama.
Podszedł jakiś jego kolega. "Jedziesz do M?" "Tak, jest chora" - odpowiedział J.
A potem odwrócił się i pocałował mnie w policzek.
Wtedy pomyślałam, że może po raz ostatni.

W Alei Szpitala Ujazdowskiego oświetlone nagie gałęzie drzew wydawały mi się białe. Jak oszronione. Kawa była nie bardziej gorzka niż zazwyczaj.
Wsiadłam do autobusu numer 523.
Wcisnęłam się w najdalszy kąt, tak bardzo bolała mnie skóra.
Bolał mnie mój cały człowiek.

Nie chowam urazy do widoku złocistego zachodu słońca nad Jazdowem. Że nastąpił na godzinę przed.


Żadnej zmiany nie żądam od przybrzeżnych fal Wisły. Bo nie mnie posłuszne. Nic mi nie jest posłuszne. Nie mam już na nic wpływu. 

Mój smutek nie powstrzyma nadchodzącej zimy.

Na jedno się nie godzę.
Na swój powrót tam.
przywilej obecności -
rezygnuję z niego.

Na tyle mnie przeżyłeś
i tylko na tyle
żeby myśleć z daleka.

Uporczywe trwanie

Nadal jest źle.

Dziś, kiedy wracałam ze spotkania z Toot, na przystanku poczułam, jakby ktoś wrzucił mi prosto do serca kawałek lodu. Szłam do klatki i próbowałam uspokoić oddech. Od kilku dni w tym samym miejscu, na wysokości sklepu z żarówkami na rogu Brazylijskiej i Saskiej, czuję, jak po lewym policzku spływa mi łza. Zastyga i zasycha, kiedy idę. A kiedy wchodzę do klatki, już nie widać po mnie, że cokolwiek się wydarzyło. Pan Janek, kiedy komentuje moje wejście, mówi tylko, że "dzisiaj tak wcześnie z pracy?", kiedy jest 18, a kiedy wracam po 22, mówi, że nieźle się wożę po nocy. No, bo w końcu kino to taka nocna aberracja. Ale ponieważ łza zdążyła już zaschnąć, uśmiecham się. Bo on nie wie. Nie podejrzewa. I żartuję, chociaż w ogóle mi nie do śmiechu. Ale nie podoba mi się to, że dokładnie kontroluje godziny moich wejść i wyjść, chociaż wcześniej mnie to bawiło i cieszyło. Pan Janek wciąż zaciąga i zastanawia się, komu by mnie za żonę dać.

Dziś w ramach społecznej edukacji dowiedziałam się, że teraz to już nikt nie proponuje bycia parą, tak jak kiedyś prosiło się o chodzenie. Albo rzucało chociaż stosunkowo nieśmiałe: "będziesz moją dziewczyną?" Kiedy zapytałam o to Toot, skręcając się w środku, jakbym miałam powiedzieć "ej, a całowaliście się? Babci możesz powiedzieć", Toot odpowiedziała z wyraźnym prychnięciem: "eee, zapytał tylko, czy zmienię status na fejsie. Wyśmiałam go".
Aha. Tyle że ja w rezultacie nie wiem, czy są parą, czy nie. No bo to ewokuje istotne postawy towarzyskie. Na które, być może, nie będę skazana, bo przecież - gdzie ja bywam? W Instytucie Reportażu? W kinie? W Instytucie Reumatologii? Raczej tam nie spotkam nowego kolegi Toot.

Po słowach jednej z posłanek, że należy dokonywać deportacji ateistów i osób niewyznających polskich wartości, rozpoczęłam mentalne pakowanie. No bo ja ani wierząca, ani wyznająca wartości jakiekolwiek. Gdyby ktoś mi jeszcze powiedział, co to znaczy te polskie. Może byłoby mi łatwiej. Wiem, czego nie wyznaję: otwierania grobów na Wawelu przy pełnym świetle superksiężyca. Albowiem za dużo Lovecrafta w życiu się naczytałam i chyba wiem, czym to się może skończyć.

W ramach przygotowań do wspomnianej deportacji czytam "Depesze" Michaela Herra o wojnie w Wietnamie. I robię kompulsywnie na drutach. Przepiękną włóczkę znalazłam z myślą o J. Taką, żeby była dobra gatunkowo, ale żeby nie gryzła. Bo alpaka gryzie okrutnie. Bardzo miła, miękka mieszanka wełny i alrylu. Niebieski melanż.
Przy szesnastym rządku, kiedy odkryłam, że robótka waży, odezwały się stawy obwodowe. Im dalej w las, tym będzie trudniej ten komin skończyć, bo go drobię, żeby był mięsisty, gęsty. Ciepły. Ale się zaparłam. Żeby nie było, że jestem mięczakiem. Nie poddam się. Zrobię ten komin dwuskrętny. Równo. Żeby się nie wstydził. Żeby może czasem założył.
Drugi, na drutach z żyłką, robię dla Iwonki. Niech wie, że może i kręgosłup się poddał, ale ręce jeszcze walczą. Choćbym miała go dokończyć ostatnim paliczkiem dystalnym. Iwonka dostanie ode mnie ręcznie robiony komin. Z bardzo ładnej, jasnoróżowej, twarzowej włóczki.
Dla Afgańskiej Siostry też będzie. Wielokolorowy. Z ciężkiej, solidnej wełny. Żeby nie marzła w drodze z pracy.

A jednak. Jestem coraz bardziej podobna do mojej Babci: robię na drutach, myślę o wojnie.
I kompletnie nie widzę sensu dalszego życia.

Zanim się pojawiłaś

Ciekawe, że Marcin potrafi rozpoznać, kiedy jest źle nawet wtedy, kiedy nie sposób to rozpoznać.
Biegłam przez Śródmieście zdyszana, trudno wnioskować po takim trybie mówienia cokolwiek, a on wiedział, że jest źle.
No bo jest.

- Pio, nie chcę już żyć - powiedziałam wczoraj.
- Kaaaś, potrzebujemy cię. Nie potrafimy żyć bez twojego poczucia humoru, dystansu, tego, jak opowiadasz, tego, że wszystko jesteś w stanie załatwić i ze wszyscy cię podziwiają, ze jesteś taka dzielna.

Wiem, że powiedział to w dobrej wierze.
Ale nie jestem w stanie teraz oprzeć się tumultowi myśli, który mnie od środka tratuje.
No bo wychodzi na to, że mam żyć dla innych. Bo dla siebie - nie ma sensu.
No jasne, to w sumie dość egzotyczne, że im bardziej mnie boli, tym jestem pogodniejsza, tym chętniej niosę pomoc, tym bardziej się angażuję. W związku z tym tak łatwo uśpić zewnętrzną czujność. Czujność zewnętrza. A, uśmiecha się, to nie jest źle. Da sobie radę. Zawsze jakoś dawała, to i teraz da.
Nawet głosem nieraz umiem tak zrobić, że się nie poznają, wkręcam im tylko, że spać mi się chce.

A mnie się chce umrzeć.

Wczoraj po pracy, zamiast pisać te wszystkie popieprzone newsy, których już nawet korekta nie czyta, włączyłam jakiś łzawy melodramat dla gimbazy. "Zanim się pojawiłeś". Jednym z głównym bohaterów jest sparaliżowany dawny rekin biznesu. Jego opiekunką zostaje, jak się później okazuje, miłość jego życia. A ten mimo wszystko postanawia przeprowadzić eutanazję.
Zanim się pojawiłaś, Eugenio, rozumiałabym łzy tej zakochanej w nim dziewczyny. I to, że ze złością i żalem krzyczała do niego: "jesteś samolubem!".
Do końca seansu wytrwałam z suchymi jak wiór oczami. Bo cała moja sympatia jest po stronie tego chłopaka. Nie płakałam po nim. Zazdrościłam mu. Jak ja bym chciała mieć taką możliwość. Zakończyć wszystko, spłacić kredyt (żeby Mama się nie wściekała), którego już zostało niedużo i odejść. Już by nie bolało. Już nie musiałabym się bać. Już nie musiałabym planować albo żyć w przeświadczeniu, że nic zaplanować się nie da.
Nie myślałabym już o tym, czy J będzie się przyglądał, czy kuleję, czy nie. Nie będę próbowała wejść do jego głowy i sprawdzić, który mechanizm czujności przy mnie włącza. Nie czekałabym już na nikogo. Nie gnałabym na spotkania fotograficzne w nadziei, ze będę mogła chociaż na niego popatrzeć. Albo że on spojrzy na mnie. I przez chwilę zapomnę, że jestem chora, a będę tylko lekka jak letnia sukienka.

Nie musiałabym się męczyć przed kolejnymi świętami. Tak, to męka, bo czas przedświątecznej schizofrenii regularnie się wydłuża. Trwa już dwa miesiące. W przyszłym roku może handel zacznie się uaktywniać we wrześniu już. Kto to może przewidzieć.
Te bombki, świecidełka, prezenty, slogany o dzieleniu się z bliskimi, z podarowaniem siebie. A ja wtedy na języku obracam gorzki obol sprzed dwóch lat, kiedy wśród niby to swojej rodziny czułam się jak intruz. Uchodźca. Którego przyjmuje sie z litości, bo tradycja tak każe, ale tak naprawdę w ich świadomości przy tym stole mnie nie ma. Jestem przezroczysta. A skoro już czerpię pełnymi garściami, ogrzewam się przy kominku, jem te wszystkie pyszne rzeczy, to powinnam się przecież cieszyć, że pod choinką znalazłam mydło, którego przydatność do użycia minęła pięć lat temu. Bo jeden z takich prezentów pod choinką znalazłam. A bolał jeszcze bardziej, bo nie oczekiwałam żadnego. I przy tym żadnym chciałabym pozostać. Jako suplement dostałam jeszcze promocyjne czekoladki ze sklepu osiedlowego Żabka. No i co? nie cieszysz się? Niewdzięczna, dzięki nam miałaś się gdzie podziać.

Cztery do pięciu razy dziennie potrafi zadzwonić ciocia z Ursynowa. Zawsze to samo:
- Cześć.
- Dzień dobry, ciociu.
- Gdzie jesteś?
- W pracy.
- A to ja szybko.
I dwadzieścia minut.
 Albo:
- Cześć.
- Dzień dobry, ciociu,
- Gdzie jesteś?
- W sklepie.
- Jakim?
- W Biedronce.
- Gdzie?
( tu już mi się wacza WTF?! i recytuję z dokładnością do ostatniej współrzędnej):
- Na bora Komorowskiego 35/67
I kiedy myślę, że walnie słuchawką i sama od siebie mnie uwolni, słyszę:
- A co kupujesz?

Tak, tak, jak myślisz, że jesteś na dnie, to niebawem usłyszysz pukanie od spodu.

A w ostatnim tygodniu tylko takie telefony:
- Cześć.
- Dzień dobry, ciociu.
- Gdzie jesteś?
- W pracy, nie mogę rozmawiać, czy mogę oddzwonić do cioci później?
- Jak to: nie możesz? A, to ja tylko na chwilę. Wiesz, mam listę książek na prezenty - kupiłabyś mi, bo ty wiesz gdzie. I jeszcze mam cztery parasolki do naprawy. Ty sobie biegasz po tym mieście, to będziesz wiedziała, gdzie naprawiają. Jeden jest taki granatowy na kiju, wujek jeszcze od Papieża przywiózł, elegancki taki, naprawdę ładna rzecz, warto ją naprawić. A drugi jest taki czerwony, coś tam przy drucie odłazi, trzeba to jakoś przyszyć, ale wiesz, że ja z oczami mam problemy, to powiedz, żeby to załatwili. I jeszcze jest taki złoty, coś się stało z kulką przy rączce, może oni by podkleili, bo ja mam alergię, nie mogę tych klejów wąchać. A tak wogóle to może być mi poszukała jakiegoś miejsca, gdzie można kupić parasolkę koronkową, bo ja nie mogę na słońce.

Oczywiście, Ciociu. Pod koniec listopada będę szukać dla ciebie ochrony przeciwsłonecznej. Jak wariatka będę szukać. Do skutku.

- Dobrze, ciociu, ale teraz nie mogę rozmawiać, czy mogę do ciebie oddzwonić, jak wyjdę z pracy?
- No tak, mówiłam, że tak. Ale jeszcze ja bym chętnie poczytała felietony tego Iwaszkiewicza, ciekawa jestem. I taka nowa książka jest pisarki żydowskiego pochodzenia. To też jakbyś mi przyniosła. I dla dzieci wypisałam chyba z piętnaście książek, to jak będziesz to u mnie, to przywieziesz mi, bo ja dźwigać nie mogę. A, i jeszcze zajrzyj do mojej mamy do Śródmieścia, bo ona chciała jakiś jogurt, może ziemniaki byś jej kupiła, śmieci trzeba wynieść, o i ona lubi jeszcze podwawelską, na Nowowiejskiej jest najlepsza.
- Ciociu, nie mogę teraz rozmawiać.
- No czekaj, bo zapomnę. I wiesz, zausznik w okularach mi się skrzywił, mnie to uwiera, to jakbyś mogła tam na Gocławek podjechać i dać do naprawy, to dobrze będzie. No ale po to wszystko najpierw musisz przyjechać tu do Piaseczna, bo Markowi się nie chce mnie wozić, a ja nie mogę dźwigać. To kiedy będziesz? Bo sobota to mi nie bardzo pasuje, ale może w niedzielę? Tak o 10? Albo nie, o 11, bo dzieci śpią do 10.30, to najwyżej jak przyjedziesz, to pomożesz mi przy nich, dobrze? Dopilnujesz, ubierzesz, zabawisz je. To o której będziesz?

I tak od pięciu dni jest. Skończyły się we mnie siły. Co z tego, że mówię, że nie mogę rozmawiać? Co z tego, że powiedziałam, że wydawnictwa mają nową filozofię i teraz nie wysyłają recenzentom papierowych książek, tylko wersje cyfrowe? I to mi nawet odpowiada, bo z książkami przestaję się mieścić, jeśli jakaś mnie położy na łopatki, to kupuję sobie wersję papierową. Jestem zachłanna na treść, choć też kocham patrzeć na nie na półce. A dla cioć, koleżanek, kolegów, sąsiadek, piarówek i Bóg wie kogo - muszę je kupować. Ciociu, wiesz, ile kosztują akurat te książki, których ty żądasz? Zaczynają się od 50 zł za sztukę, bo te cieńsze cię nie satysfakcjonują. Czy ty wiesz, ciociu, jak ja bym chciała od kogoś dostać książkę? Ale nikt nie wpadł na to, że ucieszę się z tego, co najbardziej kocham. Tylko Łukasz ostatnio o tym pomyślał. Nie pytał, jaka mnie interesuje. Sam coś zaproponował. "Szmirę" Bukowskiego - odważnie, inaczej, po swojemu, z kąśliwą dedykacją, ale w stylu jego poczucia humoru. I dał mi książkę. A ty, ciociu, co masz dla mnie oprócz wiecznych karcących spojrzeń i dobrych rad, jak postępować z moją Mamą? Sama boisz się do niej zadzwonić, więc dzwonisz do mnie. I pytasz, co u Mamy, a jak mówię, że nie wiem, bo ode mnie Mama nie odbiera, prawisz mi kazania, że głupia jestem, że mam ustąpić i na pewno sobie zasłużyłam.

Zapomnieliście wszyscy, do jasnej cholery, że jestem chora? Czy mam wam wszystkim przypominać, jak dwa lata temu prawie się przekręciłam? Oślepłam, mdlałam z bólu, a konsylium złożone z siedemnastu lekarzy srało po nogach, że w szpitalu klinicznym zaburzę statystyki?
Czy wystarczy tylko raz się uśmiechnąć, żeby wam, kurwa, resztki mózgu wyparowały?
Nie, kurwa, nie pójdę nigdzie, nie załatwię, nie kupię ci książki, nie przyniosę ci autografu, bo, kurwa, na kiblu usiąść znowu nie mogę. Nie, nie zaaranżuję kina, bo kiedy ty ostatnio zaaranżowałaś? Nie, ja za tobą nie tęsknię, bo jak ze mną jesteś, to tylko wymagasz komplementów, a jak pytasz mnie, co u mnie, a ja szczerze odpowiadam, że źle, to ty z udawanym współczuciem mówisz: przykro mi. Choć wiem, że przykro ci nie jest, bo niby dlaczego miałoby ci być?
Nie, nie pojadę poznać twoich dzieci, bo czy ty nie rozumiesz, że mnie to boli? Że dzieci do mnie lgną, a ja wiem, że nie będę miała swoich?
Nie, nie interesuje mnie, jak spędzasz wieczory ze swoim chłopakiem, bo mój chłopak był pijakiem, prał mnie, aż huczało i nie wyobrażam sobie tego, że kiedykolwiek mogłabym komuś aż tak zaufać raz jeszcze. Nie chcę na to patrzeć, tak, przyjadę na wesele, zamówię dla was ten obraz, tak, będzie wisiał, a wy będziecie mówić, że na zamówienie od warszawskiego artysty i babcie się wzruszą, ale nie zmuszajcie mnie, nie każcie mi patrzeć i być duszą towarzystwa.

"No wiem, że chcesz być sama, ale ja pomyślałam, że posiedzę z tobą." To której części zdania, do jasnej cholery, nie rozumiesz? Po tych swoich trzech kierunkach studiów i MBA z wyróżnieniem w Kanadzie skończonym? co jest dla ciebie niejasne? "Chcę być sama", czy "nie chcę się z tobą spotkać?" I co w tych dwóch kwestiach można pomylić?

Nie, nie napiszę kontentu na twoją akurat stronę internetową. Dlaczego? Bo tak. Bo jak wracam z pracy, to mam tylko siłę zajrzeć do szafki z lekami i uspokoić się, że jest tam śmiertelny koktajl, po który zawsze zdążę sięgnąć. I taką mam oto fanaberię. Nie będę za ciebie pisać. A ty za mnie napiszesz teksty w ilości 23 do kroniki? Nie? Ojej, dlaczego?

- Ej, może wiesz, gdzie dostać taką książkę... eeee... poker coś tam w tytule.
Może jeszcze mi powiesz, że nie pamiętasz tytułu, ale okładka była czerwona?
Ooo, widzę, że masz najnowszy model iPhone'a. No to już. Sru. Google umie pan obsługiwać? Hasła: poker, książka. 23 tysiące rekordów. Do wyboru, do koloru. Ma pan na pewno dużo czasu.
- A może to było coś z hazardem w tytule jednak?
Nooo, to patrz wyżej. Jeszcze czterdzieści tysięcy rekordów na pewno pęknie.
Miło ci, bo taka niepełnosprawna, schorowana, a jednak pomoże podpowiedziec prezent dla twojej dziewczyny? A nawet ci przyniesie, załatwi, bo tobie się nie chce dupy ruszyć. Pójdzie, pokuśtyka, po ścianie, podpierając się tak, żeby nikt nie widział, ale pójdzie, dojdzie, przyniesie. Smarkniesz jej: "ojej, kochana jesteś", a potem dasz się słodkim figlom z ukochaną i kaleka na posyłki szybko pójdzie w odstawkę, a ty będziesz miał w niebie punkty promocyjne, bo chorego co prawda nie nawiedziłeś, ale sprawiłeś, że odwrócił uwagę od swojej choroby, tak? Takim jesteś dobrym człowiekiem.

Dlaczego nie umiecie tak, jak Aga i Marcin? I jak Afgańska Siostra? Czy to jest takie trudne? Towarzyszyć, a nie się wpierdalać do łóżka z zabłoconymi buciorami tak zwanej normalności? Marcin i Aga zawsze mówią: możesz przyjść bez zapowiedzi, drzwi są zawsze otwarte. Afgańska Siostra mówi: piszdzwoń. Zawsze razem, jakby to było jedno słowo. I jak się spotykamy, to nie ciągnie mnie za język, a jak widzi, że jest źle, to nie świergoli, nie opowiada,żze się spełnia jako człowiek, kobieta, pracownik, tylko jej twarz to mówi. I to wystarczy. Nie wymachuje nade mną swoją normalnością jak lassem. Zaprasza do towarzyszenia jej w tym. I przyglądania się tej normalności jak czemuś egzotycznemu, tak jak mojej niepełnosprawności przyglądają się inni. Jak małpie w zoo.

Jeśli pytacie, czego od was oczekują niepełnosprawni, odpowiadam: niczego. Oprócz odrobiny szarych komórek.

Ała

Wstałam z mocnym postanowieniem zadania sobie bólu.
Na to chyba wyszło, bo nie wiem, dlaczego do Mamy zadzwoniłam.

Najpierw odebrała po dziewiątym dzwonku i powiedziała:
- Słucham Ziobra. Za dziesięć minut.

U mnie w tle Petru. Ćwiczę. Napinam Gluteus Maximus, rozciągam klatkę piersiową, bo Iwonka martwi się, że ta zastyga. Zajęta szyja sztywnieje, bóle głowy ścinają mnie z nóg.
Brzuszki, brzuszki uczą pokory. Kręcę na rowerze. Petru skończył. To znaczy, że w Jedynce Ziobro też skończył.
Dzwonię.

- Dzień dobry, Mamo.
- Dzień dobry - zimno. Formalnie. Jak u kogoś, kto wystawił mi fakturę, a ja spóźniam się z płatnością.
Cisza.
- Chciałam zapytać, jak się czujesz.
- Wyśmienicie!
Z tego słowa kapie. Słowo ocieka złośliwością, cynizmem, kpiną i wściekłością. Nadludzką jakąś. Ojezus, co teraz?
- Czy zrobiłaś testy alergiczne?
- Nie, nie zrobiłam - podnosi głos, a ja czuję, że wchodzę na kruchy lód.
- Chciałam Ci tylko przypomnieć, że jeśli takie będzie zalecenie lekarza, zabiorę Kropkę. I, oczywiście, jeśli będziesz tego chciała - zabezpieczam się zawczasu.
- Nie będę z tobą rozmawiać, bo rozmowy z tobą mi nie służą. Szkodzą mojemu zdrowiu. Nigdy nie dbałam o moje zdrowie, teraz zacznę. Ze względu na moje dobro nie będę z tobą rozmawiać.
A. No tak.
- Rozumiem Cię, Mamo. 
- Ufam pani doktor. Biorę leki, które powodują szereg skutków ubocznych. Uczę się nie oczekiwać od nikogo pomocy. Przecież jak coś mi się stanie, to nie mogę na nikogo liczyć. 

Cisza. Co na to odpowiedzieć?
Warczy Eugenia. Przyczłapał Eustachy. Patrzy na mnie wyczekująco. Oczekują. Wymagają. Jak nie odpowiem, ruszą na mnie.

- Też tak mam - głos więźnie mi w gardle.
- Jak zwykle musisz być podła i złośliwa.
- Jak Babcia? - uciekam pytaniem.
- Doskonale!

Kap. Kap. Gęsta, oleista ciecz cynizmu. Prosto na moją rękę.
cisza. Przypominam sobie Bognę: "pani Kasiu, Pani Mama żyje w innej rzeczywistości. To ją chroni, to jej barwy ochronne. Nie widzi Pani, bo ją to chroni. To ją trzyma. Że nie widzi. Ona musiała się wyłączyć, żeby przetrwać".
Chwytam oddech. O co tu zapytać, żeby się nie narazić?

- Proszę, pamiętaj, że jeśli takie będą zalecenia pani doktor, to ja zabiorę Kropkę.
- Tak, już słyszałam. Na razie na część schorzeń leki pomagają, na część szkodzą. Zawroty głowy, omdlenia, utraty przytomności. A ja nie mam się do kogo zwrócić. Muszę się nauczyć nie liczyć na nikogo. Muszę pamiętać, że nikt się mną nie zajmie.

Tak, na tym podobno polega dojrzałość. Że przyjmujemy to, że samemu się żyje i samemu umiera. Ale, jak to mówi Pan Fi: "cóż powiedzieć?"
Części rozmowy nie pamiętam. Chyba Eugenia zakryła mi uszy. Z litości. Na koniec powiedziałam:

- Mamo, życzę Ci dobrego i spokojnego dnia.
Cmok. Dźwięk jakby przeładowywała karabin. Sapnięcie, tak doskonale znane. Z przekąsem, szpilką, gwoździem wbitym w drożdżowe ciasto życzeń:
- Ja tobie też życzę spokojnego dnia.
Z akcentem na "też".

Cisza. Cisza. Słyszę w tle dżingle Jedynki. To trwa jakieś nieskończenie długie siedemnaście sekund.
Aż wreszcie słyszę trzask rozłączanej rozmowy.

Trwam tak jeszcze chwilę ze słuchawką przy uchu. Dopóki nie orientuję się, że policzek mam mokry. Zupełnie.

Co ma być, to i będzie

Tak czy owak - zdarzy się. Była taka piosenka.

Śniło mi się, że umarłam. Moja trumna była wystawiona w jakimś niedużym kościele. Pachniały linie. W tym śnie tak pachniały. Tyle było białych kwiatów. I ja sobie w tej otwartej trumnie usiadłam, zupełnie jak w jakiejś kawiarni. I przyglądałam się zgromadzonym. Drugą parą oczu widziałam, jak jakiś starszy pan w jesionce spoglądał na zegarek w czarnej taksówce i poganiał taksówkarza, że nie zdąży, że się spóźni na pogrzeb córki, którą widział tylko raz, jak miała trzy lata.
A na tym pogrzebie sami mężczyźni byli. Żadnych kobiet w kościele. A na zdjęciu z czarną aksamitką byłam taka ładna, zupełnie jak nie ja. Uśmiechnięta. Dawno taka nie byłam.
Uśmiechałam się, bo już nie bolało. Bo już nie musiałam ćwiczyć z taśmą, już mi się nie blokowała szyja, a Iwonka nie martwiła się, że klatka piersiowa zastyga. Pomyślałam w tej trumnie, że będę już mogła czytać w takiej pozycji, jak chcę, jak mi się podoba: i na siedząco, i na brzuchu, i leżąc. I że już nie będę się budzić w nocy.

Kiedy wracałam z pracy, zmarznięta na kosć, zmęczona i pozbawiona energii całkowicie, zadzwonił mi w torbie telefon. Jak nie ja. Nie sięgnęłam nawet do torby. Ale znów dzwoni. Pomyślałam, ze może Mama. Wreszcie. Ale tak sama z siebie nie zadzwoni. Może babcia nie żyje. Sięgnęłam do torby. patrzę: moja chrzestna. Skrzywiłam się na ulicy Spacerowej, niedaleko Łazienek. Widziałam się z nią wczoraj i jedyne pytanie, które mi zadała, brzmiało: "a na filmie "Smoleńsk" w kinie byłaś?".
Odebrałam.
- No i co? Jesteś chora?
- W jakim sensie pytasz, ciociu?
- No czyśmy cię nie zarazili, ciekawa jestem.
Bo dnia poprzedniego zaprosiła mnie ochoczo do swojej wnuczki, której kończy się grypa, o czym ja nie wiedziałam. Nie wiedziałam też, ze mojej chrzestnej koncertowo rozwija się przeziębienie. oraz nie wiedziałam, że córka mojej chrzestnej ma właśnie pierwszy dzień grypy i nie jest w stanie sama wypakować torby po powrocie z pracy, taką ma gorączkę. To naprawdę wymarzone środowisko dla kogoś, kto jest leczony infliksimabem i ma skasowaną odporność na pół roku do przodu i cztery lata w tył. A moja chrzestna przecież wie, jaką mam chorobę i na czym polega moje schorzenie. Tylko wciąż utrzymuje, ze sobie coś wymyśliłam, bo przecież "na buzi względnie wyglądasz".
- Proszę, żeby ciocia sprawdziła to za dwa dni, bo mniej więcej przez tyle czasu rozwija się infekcja. 
- Jak zawsze histeryzujesz. Nie będę do ciebie wydzwaniać. Dzisiaj tylko, żebym nie miała wyrzutów sumienia. Albo żebyś nie miała pretensji, jakobyśmy cię może zarazili, bo ty tak potrafisz.
Życzyłam jej dobrego wieczoru, choć tak naprawdę czkawki szesnastogodzinnej.

Sprawdzam, kto dzwonił wcześniej. J. Dzwonił J., a ja nie odebrałam. Nie wyczułam, że to może być On. Drżą mi ręcę z wyrzutów sumienia, z nieczujności.
Oddzwaniam.
- To ja. Chciałem cię przeprosić. Że się nie odzywam. Że cię tak zaniedbałem. Ale jakoś od powrotu mam tak, że jestem w dupie. Nieustannie jestem w dupie. Niczego nie potrafię zaplanować, rozłożyć w czasie, wszystko mi się obsuwa. Jestem niezorganizowany. I ciebie, akurat ciebie, spuszczam na drzewo. Przegrałem.
Słyszę, jak turla się w samopałowaniu. Jestem zdumiona, bo to ja byłam mistrzynią we wgnieceniu samej siebie w ziemię. Postanowiłam przez chwilę nie reagować, a potem rozwrzeszczały się moje trzewia.
- Może nie jestem w moich działaniach tak widoczna jak Ty, ale wykonuję ten sam zawód. A sam mnie uczyłeś, że to jak brodzenie w kanałach. W odchodach. I w kloace. Więc rozumiem, nie musisz przepraszać. Martwię się tylko o Twoje zdrowie. A inna rzecz jest taka, że nie umawialiśmy się na produkcyjniak. To nie jest produkcyjniak, bo nie jestem pracownicą organizacji pozarządowej. A Ty nie pracujesz dla Głosu Pragi. Oboje musimy być w dobrej formie.
Cisza. Myślałam, że uznał, że się mądrzę i się rozłączył. Nie.
- Bałem się, że to też rozumiesz. 
Też zamilkłam. Potem usłyszałam, że nie idzie mu fotografowanie. Że ojcem jest takim sobie. Że ma wyrzuty sumienia, że czekam. I na koniec:
- A oprócz tego myślę, że nie jestem gotowy spotkać się z tobą. I jeszcze milczałem tak długo.
Nie wiedziałam, co odpowiedzieć. Wzięłam dwa oddechy, jak Bogna kazała. I mój środek odpowiedział:
- Od Ciebie nawet cisza jest cenna.
Cicho, cicho. Szumią Aleje Ujazdowskie. Zakasłał.
- No mówiłem, nie jestem gotowy, żeby się z tobą spotkać.
- Chory jesteś? - odpaliłam.
- Już chyba nie. Sumamed biorę.
- Dużo pij. To świństwo. A za trzy tygodnie daj się ukłuć w żyłę i sprawdź ASO. Jak uznasz to za babskie gadanie, to proszę, tylko pij. Dużo pij.
- Nie zasłużyłaś na to.
Nie mam krtani. Rozmyły się samochody na Ujazdowie. Dźwięków tez nie ma. Zapachniało mi pomarańczami.
- Będę już kończył. Zadzwonię. Zobaczysz.

Kilka dni temu zadzwonił Tata Ludzieńków i zupełnie bez pardonu zapytał: "Kasiu, ty żyjesz? Bo tak dawno nie rozmawialiśmy, że pomyślałem, że może śmierć cię już zabrała". Poprosiłam, żeby mi powiedział, gdzie by mnie poniosła, jego zdaniem. Lubię artystów za to, że nigdy nie owijają w bawełnę. I właśnie tata Ludzieńków powiedział: "a wiesz, wydaje mi się, że mogłaby cię zabrać w góry, bo pewnie dawno nie byłaś. Na jakieś hale wysoko. I byś sobie siedziała na słońcu, na kocu z gwiazd". Tak powiedział.

Nie boję się śmierci. Boję się życia.

Eustachy i zabawy w grobie

Nie, nie zwariowałam. Nie, nie widzę białych myszek. Widzę tylko rozpadającą się Eugenię i wielkiego, czarnego psa o imieniu Eustachy. A dziś u Bogny dowiedziałam się, że możliwym wentylem, który wypuścił Eustachego z klatki, jest kontakt z Kostkiem. Bo kiedy otwieramy się na wchłanianie i przyjmowanie od dzieci, otwieramy też to, co chcieliśmy do tej pory trzymać w zamknięciu. Wszystko wskazuje na to, ze ja w zamknięciu trzymałam Eustachego. Swoją drogą, ładnie ma na imię. A z greckiego oznacza "kwitnący", "płodny", co w połączeniu z greckim znaczeniem mojego imienia tworzy duet iście ambiwalentny.
"Jestem mniej więcej na tym poziomie rozwoju, co Kostek" - dodałam sobie z dumą dziś u Bogny, na co Bogna Wszechmogąca zastrzygła uszami i rozjaśniła oblicze. Bo chyba sama sobie komplement powiedziałam, choć w zamyśle chciałam sobie snadnie przyłożyć.

W niedzielę przed południem spacerowałam po Ceglanej i w ogóle po Starych Bałutach, zachodząc w głowę, jak to możliwe, że tam się wychowałam i że uchowało się takie miejsce, które przypomina białoruskie bezkresy ze szkieletami bud handlowych. Nie było nikogo. Dosłownie nikogo. Wszyscy odsypiali sobotnie pijaństwo, dopiero około 11 wyszli klinować do pobliskiej Biedry i Żabki. Na drutach kolczastych naprzeciwkomojego dawnego okna zawisł gołąb, który się w te druty wplątał, nikt go nie uratował, więc zawisł, martwy i dyndał ze skrzydłem jednym odwiniętym i głową wystawioną na wiatr. Dwadzieścia metrów dalej znalazłam na ścianie kamienicy napis "Ratuj się", jakby było można. A wszędzie gruchające gołębie z oderwanymi palcami, nogami, poharatanymi skrzydłami. Śmieci, kartony, wspomnienia handlowej soboty. Niedopite butelki, zgniecione puszki, obierki po warzywach na potrawkę. Nędza, smutek i porażające szare okna. Choć na jednym znalazłam wściekły kolorowy wiatraczek wetknięty w donicę z dawno odumarłym kwiatem. Co jest takiego w tych krajobrazach biedy i nędzy, że mnie tak tam ciągnie i tak głęboko tam oddycham? Coś mi się wydaje, że niebawem się tego dowiem, czy mi się to podoba, czy nie. Bo Bogna dzisiaj mi powiedziała (omamo, jaki miała piękny blezer) "pani Kasiu, bo długo się już spotykamy, ale pani dzieciństwa to nawet nie tknęłyśmy".

No i co, bałucka buło? Zdziwiłaś się? Bo przychodziło coś tam, mrugało zza choroby, ale Eustachy pojawił się nie bez powodu. Jest uosobieniem lęków z dzieciństwa, których nie zaklęłam w potwora pod tapczanem, bo takie się oswaja z rodzicami. A ja nie miałam tychże.
Moje lęki z dzieciństwa lokują się w jakiejś przestrzeni niedookreślonej, a raczej gdybym miała je nazywać, byłyby potwornością wojny, o której słyszałam o każdej porze dnia i nocy od Babci albo sferą zdarzeń nie do pojęcia dla dziecka (aborcje, rozwody, zdrady i mezalianse). To tak je zepchnęłam? Tak po prostu? I co? I teraz dorosła Kasia i Kasia niedorosła mają razem zaglądać pod łóżko i mówić: "chodź do nas, Eustachy. Opowiedz nam o sobie i daj się sobie przyjrzeć. Nie, nie dysz, po prostu się pokaż". A ja mam wziąć za rękę małą Kasię i pozwolić się ściskać ze strachu, jednocześnie jej tłumacząc: "nie, nie ugryzie, to to, z czego jest zbudowany, jest twoje".

Z Babcią się widziałam. Zapada się w sobie. Sto sześćdziesiąt razy wręczała mi plastikowy kubeczek, który służył do przechowywania szczoteczek do zębów lata świetlne temu. Zżółkł już i zaszedł kamieniem. Ciekawe, skąd go Mama wyciągnęła. Ale przecież Mama jest mistrzynią chomikowania i składowania przedmiotów wszelakich. To tylko ja gubię piloty od telewizora, tak rzadko go włączam.
A, no i Babcia mówi, że da mi ten kubeczek na pamiątkę, bo jest na nim czerwone serduszko. Nakleiłam je, kiedy miałam fazę naklejania serduszek na wszystko. Babcia mówi, że serce, że symbol, że będę ją pamiętać, bo ona już dzisiaj umrze.
- Babciu, a co ja będę z tym kubeczkiem robić?
- No jak to: co? - obruszyła się Babcia. - Będziesz się nim bawić w grobie. 
No przecież.

W przypływie nie wiadomo czego MamAsi w sobotę zadałam nagle pytanie, nie oddychając:
- MamAsiu, a gdybym chciała adoptować dziecko, nie mając męża, to jakie mam szanse?
I za tę szczerość nieoceniającą, bezbrzeżną i profesjonalną, podaną głosem konkretnym, choć nadal ciepłym, jestem jej bezwzględnie do śmierci wdzięczna:

- Z twoim stanem zdrowia? Szczerze powiem: małe.

Kiedy usłyszałam w sobie łoskot walącego się budynku, pospieszyła z komentarzem do przepisów kodeksu:
- Ale to nie jest niemożliwe. Szczególnie gdybyś rozważyła adopcję dziecka starszego niż niemowlę. Byłoby ci łatwiej. To trudna decyzja, ale wiem, że być sobie poradziła.

 Ja nie wiem. Ale miło, że ktoś w ogóle w kategoriach możliwości o mnie pomyślał.

A, i Łukasz dzisiaj potwierdził mi to, co Afgańska Siostra powiedziała: że jestem kobieca. To znaczy wyglądam kobieco. Oj, no jakoś tak. Coś o kobiecości.
Nie przeraziłam się, nie spięłam łydek do skoku czy ucieczki. Jak to mówi Bogna: z zaciekawieniem przyjrzałam się temu, co usłyszałam. A potem spojrzałam w lustro, żeby zweryfikować te dane z rynku. Opinie, jak by to miłościwie nam panująca partia określiła.
Stare, spłowiałe dżinsy, szaro-biała bluza z kapturem z napisem "Beauty Bałuty: tu wszystko się zaczęło". I skarpetki z jamnikami.

Jak w mordę dał, racja.

O-ooo

Bardzo długo uciekałam przed stwierdzeniem, że jest.

Krzątałam się wokół, polerowałam blaty, wyrzucałam stare gazety, czytając po kilka razy wywiady z Zygmuntem Baumanem o tym, że w życiu trzeba się trudzić. A szczęście to satysfakcja z pokonywania przeciwności losu, a nie żaden nieustanny uśmiech.
Przyjęłam wczoraj Ulę, przez chwilę było we mnie jaśniej. Luba upodobała sobie miejsce pod kaloryferem, choć Ula zapewniała, że pies się u mnie czuje dobrze. Dostałam Moleskine'a z inicjałami Szymborskiej - skąd Ula wiedziała, że w Krakowie kupiłam na prezent wszystkim, tylko nie sobie?
I cieszyłam się, że smakuje jej zielona herbata z jaśminem i liofilizowanymi truskawkami, które wrzuciłam do imbryczka od Mamy Ali.
Nawet podłogę umyłam. Myślałam, że to przejaw mojej dojrzałości. Że taka się że mnie pani domu zrobiła. Perfekcyjna.
Nie.
Umyłam ją z rozpaczy.

Z tego samego powodu ciągle mnie coś wewnętrznie popędza, żeby chodzić, robić, przestawiać, choć jestem coraz bardziej zmęczona, wyssana, wyschła na wiór, ale nad ranem chlusta ze mnie mętna woda pełna zgniłych liści, jak z zalanej Pandy. Wyobrażam sobie, że ta ilość wody ogromnieje, jakby ktoś odkręcił kurek. Robi się coraz bardziej mętna, jak z kanałów u Wajdy.

Pudła kupiłam jasne, kartonowe, żeby fiszki z hiszpańskiego, pozostałości po niedojedzonej czekoladzie i wycinki gazet nie fruwały pomiędzy książkami. Taka byłam z siebie dumna, że jasne pudła kupiłam. Nie ciemne, jak większość swetrów w moich szafach.
Biorę maksymalną dawkę witaminy D, jak kazał Doktor Majkel. Już wiem, po co. Żeby wytworzyć choć śladowe ilości serotoniny. Z tego samego powodu, wracając od Kostka, Agi i Marcina, kupiłam Milkę, choć jej nie znoszę. Żeby zatrzymać, przedłużyć ten czas, kiedy jest we mnie jakieś światło. Mój Boże, jakim genialnym dziełem jest człowiek. Sam w sobie próbuje wytworzyć antytoksynę.
Jem, choć nie czuję smaku, bo wiem, że jeść trzeba. I dzisiaj peeling sobie zrobiłam, bo ciało trzeba szanować. W końcu to nasze narzędzie, moralnie obojętne, nasz nośnik. I przyjmuje na sobie razy, kiedy psychika cierpienia się wypiera. Niewinne, niewinne ludzkie ciało, od wieków niezmienne, bolesne, z chrzęszczącymi kośćmi, rozciągliwymi stawami, jak Bóg da.

Nic się nie zmieniło.
Przybyło tylko ludzi,
obok starych przewinień zjawiły się nowe,
rzeczywiste, wmówione, chwilowe i żadne,
ale krzyk, jakim ciało za nie odpowiada,
był, jest i będzie krzykiem niewinności,
podług odwiecznej skali i rejestru.
Nic się nie zmieniło.
Chyba tylko maniery, ceremonie, tańce.
Ruch rąk osłaniających głowę
pozostał jednak ten sam.
Ciało się wije, szarpie i wyrywa,
ścięte z nóg pada, podkurcza kolana,
sinieje, puchnie, ślini się i broczy.

Dziś miałam widzieć się z J, ale czułam gdzieś podskórnie, że to do skutku nie dojdzie. Zadzwonił, przepraszając, a głos miał taki, że aż wstrzymałam powietrze. Taki zmęczony. Kiedy zapytałam, czy orzeł wylądował, odpisał, że "pyskiem w ziemię". Jak ja znam ten stan.
I tak kołysałam w sobie ten jego wysoki, czuły, chłopięcy głos i tak mi było przykro, że jest taki sterany, że śpi po trzy godziny. Tak bym chciała mu ulżyć, M się zająć, odebrać ją ze szkoły i z nią porysować. Ciekawe, czy umiem. Może by mnie nauczyła. 
Ale w pierwszych słowach nie skarżył się, tylko zapytał, ściszonym głosem: "jak się czujesz?" I wiem, że naprawdę był ciekaw odpowiedzi. Nie zapytał po to, żeby uspokoić sumienie. Nie zapytał dlatego, że tak wypada. Z trudem mu to przyszło, ale zapytał naprawdę. Zrobił to, czego od ponad miesiąca nie zrobiła moja Mama.
Chciałam odpowiedzieć to, co zawsze: "wyśmienicie". Przypomniała mi się Bogna: proszę powiedzieć, jak się pani czuje naprawdę, pani Kasiu. Wzięłam oddech, opuściłam ramiona i powiedziałam:
- Byłam smutna, ale jak zadzwoniłeś, jest inaczej. Jest we mnie inne światło.
J, sobie tylko znanym sposobem na przekłucie każdego balonu, śmiejąc się ostatkiem jetlagowych sił, odpowiedział:
- Czuję się teraz jak przedstawiciel firmy Osram.
Rozsypały się we mnie kolorowe koraliki śmiechu. Król Karol mi je na szyi powiesił, pojaśniały, zagrzechotały na moich obojczykach.

Przecież ja wiem, że jak "ogarnie kuwetę", to się zobaczymy. Będę wesoła, będę kręcić bekę z tego, że dzisiejszy dzień sponsoruje ból barku, a wczoraj miałam wrażenie, że moje lewe kolano spaceruje po Pasażu Wiecha. Samo, oddzielnie ode mnie. Będziemy się śmiać, pić kawę - ja czarną albo tę z mlekiem bez laktozy, a J będzie opowiadał o najnowszych badaniach o otyłości wśród dzieci i o tym, że w szkolnych sklepikach jednak wygrały drożdżówki. A potem opowie, co w wojsku - że niezmienna głupizna i jak to możliwe, że to w ogóle działa. I o Arizonie i o tym, że Amerykanie przerabiają to, co Polacy już wyćwiczyli. I nie wystraszę nikogo, choć powiem, że boli też strach. I ból to też odległość pomiędzy poszczególnymi złymi wiadomościami z Instytutu. Że jak się boisz, to boli cię cały człowiek. Znasz to, J?
Będzie patrzył na mnie taki skupiony, tak profesjonalnie i nieruchomo, bez mrugnięcia nawet i tylko najwyższym wysiłkiem zauważę, że cały jego środek zastygł, ale nieznacznie drży. A potem powie coś, co dopiero po powrocie do domu odczytam jako komplement z najwyższej półki, bo nie wystarczy mi IQ, żeby w czasie rzeczywistym reagować.
Ale to dopiero za jakiś czas. Nie wiem, jaki. Nie wiem, czy doczekam. I w jakim stanie skupienia.
 
Rozpaczliwie przywołuję w sobie obraz Kostka, który zasnął na moim brzuchu. Miał taką ciepłą główkę. Pachniał tak słodko, ciepłem. Pod kocykiem położyłam mu ręce na brzuszku, a on swoją malutką rączką chwycił mnie za nadgarstek. Uśmiechał się do mnie. Karmiłam go tartym jabłuszkiem i marchewką i byłam z siebie taka dumna. Takie to było przyjemne. Że mi zaufał.
Pierwszego listopada myślałam tylko o Leśmianie i Szymborskiej. I Barańczaku, bo język tak go słuchał. Nie każdy naród ma szczęście mieć swojego Barańczaka.
Przypominałam sobie jeszcze rozmowę z Miłoszem: o tym, że człowiek nie może sobie odmawiać radości płynącej z tego, że kogoś kocha i że ktoś go kocha. I o tym, że pełnię czuje się wtedy, kiedy budzimy się przy najbliższej nam osobie.
A przecież ja Tacie Miłoszowi powiedziałam, że J jest mi bardzo bliski, nie mówiłam o tym, że kiedykolwiek do głowy by mi przyszło razem się budzić. Albo razem smucić. 

Już dwa razy wrócił do mnie sen na jawie, albo jakaś mara. Taka prawdziwa, taka przejmująca, jak obraz kościotrupa śpiącego na kobiecie, jak w pracy Mariny Abramović. Tylko że leżałam na boku. Próbowałam zasnąć. A może już spałam. Przyszła Eugenia. Położyła się obok i przytuliła się do mnie. Głaskałam ją po chudej, suchej, rozpadającej się ręce, bacząc, żeby więcej ciała niż planowano z niej nie odpadło. Przecież ją to boli. I mówiłam do niej tak czule, tak delikatnie, że już dobrze, że pośpimy, przyśnią nam się świeże truskawki i to, że możemy je jeść. I kubek świeżego mleka, takiego od krowy, jeszcze ciepłego, którego teraz nie możemy pić. I pójdziemy przez zboże w Gorcach, gdzie cisza i ptaki, gdzie pszenica jasna taka, chrzęszcząca.
I że zajrzymy w krzaki dzikiej róży i będziemy wąchać te leśne zagajniki, popatrzy na nas sarna.
Opowiadam jej, jak z Babcią zbierałam jagody. I że Babcia śmiała się, że szukam ich wysoko, na drzewach, a one przecież w poszyciu, tuż pod moimi nogami. I w chusteczce z materiału w paski podaje mi zerwane jeżyny, a ja nadal patrzę na drzewa, chojaki wysokie, wdycham głęboko świeże leśne powietrze, jak Babcia każe. Bo gruźlicy dzięki temu nie będzie. 
Opowiadałam o tym Eugenii, zaśpiewałam jej kołysankę Anny Marii Jopek, głaskałam, kołysałam. I kiedy już myślałam, że takie w siebie wtulone zaśniemy, Eugenia owinęła mi się wokół pasa. I nagle, z rykiem i warczeniem piekielnym wbiła mi się w lewe biodro, zaczęła szarpać miednicę, bezlitośnie, na strzępy, mieląc między zębami drzazgi kości i włókna ścięgien. Próbowałam krzyczeć, ale nie mogłam. Brakowało mi powietrza. Jak to we śnie. W końcu zasłonę snu rozdałam krzykiem strasznym, krzykiem opuszczonego małego dziecka, a w bezdesygnaciu nocnego skowytu rozpoznałam słowo "Tato!"
I kiedy o 2 w nocy do mnie dotarło, co krzyknęłam, zwinęłam się w kłębek jak wiewiórka i płakałam, obejmując się ramionami.

Zbieram wypadające mi coraz tłumniej włosy. Skupiam się na polerowaniu kubków, żeby nie było zacieków. Wymieniam ściereczki kuchenne na suche, ręczniki do rąk na świeże, sprawdzam, czy w lodówce nic się nie popsuło. Czyszczę wilgotnymi jednorazowymi chusteczkami powierzchnię mebli, biurko przecierałam dzisiaj trzy razy. Staram się słuchać tylko energetyzujących piosenek, choć w Trójce Trójki coraz mniej. Przypominam sobie, jak w Krakowie w sobotę wiało niemiłosiernie, ale na Rynku kupiłam piękny bukiecik, żeby zanieść na stoisko do Uli i do pani Natalii. Przypominam sobie wietrzny hejnał, kołujące na Grodzkiej liście, chrzęszczące przy Placu Wszystkich Świętych opiłki piasku pod nogami. I to niebo, takie potężne, kiedy stałam na kładce przy przystanku Stella Sawickiego i widziałam, jak nad elektrociepłownią zbiera się w kłęby smog. Nie, Kasiu, nie tylko smog był. Pamiętasz, jak spod tych gęstych chmur wystrzeliło słońce? Niespodziewane. A jednak. Pamiętasz przecież.
I pan K. nie spojrzał na ciebie po raz pierwszy jak na zatęchły zmywak. I powiedział, że szanuje bałuciarzy, chociaż nie wyglądam. A ja się zastanawiałam, czy to komplement, że nie wyglądam.
No tak, tak, miałam również swoje osiągnięcia. Bo i czemu nie podeptać nieskazitelnych butów sekretarzowi Wisławy Szymborskiej? Nie masz wyrzutów sumienia? No i słusznie, bo i dlaczegóż miałabyś mieć?
Te okładki, ten zapach papieru, świeżej farby drukarskiej, zakładki, misie na Floriańskiej, mięciutkie, z jasnego pluszu, zapach kawy na Brackiej, kołacze z lukrem, dzieci, dzieci książkami zachwycone, pop-upy otwierające, podpisy, autografy, radość, że tyle piękna się w Polsce wydaje, że chciał ze mną słowo zamienić, że przeszła ze mną na ty, zmieściłam się do autobusu, zdążyłam, Ania i Adrian z książki się ucieszą, ach, jak się ucieszą, Świetlicki, Świetlicki przy Poczcie Głównej spaceruje, nad Małym Rynkiem cisza, precle tylko sprzedają z solą morską, na Szpitalnej szyld zdejmuje jakiś pan i pogwizduje wesoło, chociaż wiatr mało mu z głowy czapki nie zedrze, liście, liście kołują obok hotelu Andel's, te dzieci w Piwnicy pod Baranami takie rumiane, patrzą na akwarele Alice Millani, na Szymborską, wieńce, wianuszki, bukieciki, żółto-brązowe Planty w wilgoci zanurzone, "fajny tekst, ej serio, cały przeczytałem!", e tam, ręka marznie, powiem Łukaszowi, szybko, teraz, ucieszy się, Tymkowi powie, milczą kamienne figury przy kościele na Grodzkiej, ale jakiś chłopak gra na akordeonie, J pewnie tędy chodził, też to widział, ba, Modrzejewska się tędy przechadzała, Kostek wspina się po bluzie Marcina, prostuje się, zadowolony z siebie, rozciera na blacie kawałki marchewki, Ula chwali ciasto i konfitury od Mamy Alicji, śmiejemy się w kinie na "Bocianach", pan Janek wymienia mi żarówkę w plafonie, mówi, co zrobić, żeby wodę z Pandy odciągnąć, uśmiecha się i mówi, że "ty naszy dziewczynje to męża znajdzijemy" - zaciąga, macha grabiami, a liście wiatr mu roztrąca i cała robota na nic.

Przed moim oknem na nagich gałęziach choinka z czarnych, milczących kruków. 

Już nie. Trzeba to teraz stwierdzić. Nie widzę powodów, żeby negować fakty.
Siedzi teraz obok biurka. Kudłaty, czarny, wielki. Eugenia się go boi, poszła do drugiego pokoju, siedzi na półce - tam, gdzie Sołżenicyn i Kundera.
Sapie nade mną. Czasem przygotowuje się do skoku. Takie mam wrażenie. Ale jest tak przeraźliwie cichy. Nie czuję go tak, jak Eugenii. Nie chcę go. Nie ma tu na nas troje miejsca. Czarny zwierz. 


On tu jest.
Ma na imię Eustachy.